Άγνωστες μορφές του Ελληνισμού: Κωνσταντίνος Κουρτίδης

Ο άγνωστος Θρακιώτης αγωνιστής, ιατρός, ιστορικός και συγγραφέας

Ο Κωνσταντίνος Κουρτίδης γεννήθηκε έξω από τα σύνορα του μικρού Ελληνικού κρατιδίου, σε μια γωνιά της Θράκης στην Ανδριανούπολη το 1870 και καταγόταν από εύπορη οικογένεια. Τελείωσε το Γυμνάσιο στην γενέτειρά του το 1888 και διορίστηκε κατευθείαν δημοδιδάσκαλος. Δύο χρόνια μετά παραιτήθηκε από την θέση του και γράφτηκε στην Φιλοσοφική Σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών. Αφού τελείωσε τις σπουδές του στην Αθήνα διορίστηκε σχολάρχης στο Σουφλί. Εκεί παντρεύτηκε την Δέσποινα Παπαδοπούλου και απέκτησε δύο παιδιά, τον Γιώργο και την Μαρίκα.

Όσο καιρό ήταν σχολάρχης στο Σουφλί μάζευε λαογραφικό υλικό της Θράκης και ασχολούνταν με την λογοτεχνία.

Ο Κωνσταντίνος Κουρτίδης ποτέ δεν επαναπαύονταν, μιας και ήθελε πάντα να εξελίσσει το γνωστικό του επίπεδο. Το λαογραφικό υλικό που συνέλεξε με πολύ κόπο και θυσίες, το κατέθεσε στην Ακαδημία και γι' αυτή του την εργασία βραβεύτηκε. Θεωρήθηκε μάλιστα στην εποχή του ένας από τους καλύτερους συλλέκτες λαογραφικού υλικού.

Στο Σουφλί έμεινε για πέντε χρόνια σαν σχολάρχης και μετά αποφάσισε να συνεχίσει τις σπουδές του που είχε εγκαταλείψει το 1891. Γράφτηκε στην ιατρική σχολή του πανεπιστημίου Αθηνών. Όσο διάστημα ήταν φοιτητής έγινε βοηθός του καθηγητή Καραμήτσου λόγω της πολυμάθειας και του ζήλου που έδειχνε. Μιλούσε πέντε ξένες γλώσσες (γαλλικά, αραβικά, τουρκικά, βουλγαρικά και σερβικά). Από το 1901 ως το 1904 πήγε στην χερσόνησο του Σινά στην Αίγυπτο ως γιατρός του υγειονομικού σε λοιμοκαθαρτήριο. Εξελίσσονταν συνεχώς ως επιστήμονας, σε βαθμό που σε υγειονομικό συνέδριο βραβεύτηκαν οι εργασίες του πάνω στην χολέρα.

Ο νόστος όμως για την ιδιαίτερη πατρίδα του δεν τον άφηνε να ησυχάσει. Έτσι, το 1904 επανήλθε στην Ανδριανούπολη και στο Σουφλί, όπου άσκησε την ιατρική. Σε λίγο χρονικό διάστημα κατέστη περίφημος ιατρός. Το 1910 εκδόθηκαν στην Θεσσαλονίκη σε 2 τόμους τα χρονογραφήματα, ευθυμογραφήματα και διηγήματά του.

Ο Κουρτίδης βλέποντας γύρω του να καταρρέει σιγά-σιγά η οθωμανική αυτοκρατορία, προσπαθούσε μέσω του πατριωτικού κομιτάτου του Σουφλίου να δείξει την Ελληνικότητα της Θράκης που τόσο αγαπούσε.

Όταν κηρύχθηκε ο Α' Βαλκανικός πόλεμος ο Κουρτίδης επιστρατεύθηκε με το ζόρι στον οθωμανικό στρατό. Όταν καταλήφθηκε από τα βουλγαρικά στρατεύματα η γενέτειρά του Ανδριανούπολη, αφέθηκε ελεύθερος, μιας και ήταν χριστιανός.

Το 1913 όταν ηττήθηκαν και αποχώρησαν οι βούλγαροι, έγινε πρόεδρος της επιτροπής που διοικούσε το Σουφλί.

Το 1913 αναχώρησε για την Κωνσταντινούπολη για να συναντήσει τον μεγάλο βεζύρη Ταλλαάτ και συνεργάσθηκε με τον πατριάρχη Γερμανό, καθώς και με τον Έλληνα πρέσβη Ευθ. Κανελλόπουλο, για να μιλήσει στον κόσμο για την αυτονομία της Θράκης. Παράλληλα αρθρογραφούσε στις εφημερίδες της Κωνσταντινούπολης «Νεολόγος» και «Πρόοδος» με φλογερά πατριωτικά άρθρα. Μετά την υπογραφή της συνθήκης του Βουκουρεστίου και και της παραχώρησης της δυτικής Θράκης στην βουλγαρία, ο Κουρτίδης μαζί με άλλους Έλληνες έφυγε αρχικά στην Θεσσαλονίκη και μετέπειτα στην Καβάλα.

Το 1916 συνελήφθη από τον βουλγαρικό στρατό και μεταφέρθηκε ως όμηρος στην Δόβρουτσα. Εκεί υπέστη ανείπωτους εξευτελισμούς για να απαρνηθεί την Ελληνικότητά του. Κρατώντας όμως περήφανη στάση αρνήθηκε κάθε τέτοια πρόταση και δήλωνε με περηφάνια πως ήταν Έλληνας. Οι βούλγαροι είχαν σκοπό να τον εκτελέσουν, αλλά μεσολάβησαν βούλγαροι γιατροί που γνώριζαν την επιστημονική αξία και το κύρος του Έλληνα γιατρού. Διορίστηκε διευθυντής του στρατιωτικού νοσοκομείου της βασίλισσας Κλημεντίνης στο τουτρακάν στην βουλγαρία. Με το πέρας του πολέμου επέστρεψε στο Σουφλί έχοντας χάσει την αγαπημένη του γυναίκα. Συνέχισε και εκεί τον αγώνα του για την ενσωμάτωση της Θράκης στον εθνικό κορμό, δηλώνοντας παντού και με κάθε τρόπο ή μέσον την Ελληνικότητα της Θράκης από την αρχαιότητα ως και τις μέρες του. Στις 14 Μαΐου του 1920 μετά από σχεδόν 600 χρόνια τουρκοκρατίας ενσωματώθηκε στην αγκαλιά της μητέρας πατρίδας.

Τον ίδιο χρόνο εκλέχτηκε βουλευτής στην ιδιαίτερη πατρίδα του, στον Έβρο. Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή βοήθησε ως γιατρός τους ξεριζωμένους πρόσφυγες που τόσα είχαν υποφέρει στα χέρια των τούρκων.

Το 1932 εξέδωσε τον πρώτο τόμο για την αρχαία Θράκη που δούλευε τόσα χρόνια.

Το 1938 έγραψε τον δεύτερο τόμο για για την ιστορία της Θράκης, αλλά δυστυχώς κάηκε τον Σεπτέμβριο του 1944 μαζί με το σπίτι του γιου του στο Σουφλί. Άλλο έργο του Κουρτίδη ήταν «τα αρχαία Ελληνικά μυστήρια. Ήτοι Καβείρια-Διονύσια-Ορφικά και Ελευσίνια», από τα καλύτερα έργα πάνω στο θέμα, όπως θεωρήθηκε.

Δυστυχώς, ο Κουρτίδης όπως και τόσοι άλλοι μικροί ή μεγάλοι ευεργέτες πέθανε πάμφτωχος και ξεχασμένος στη Αθήνα τον Νοέμβριο του 1944, δύο μήνες μετά το τέλος της κατοχής, χωρίς να τον τιμήσει αυτό το ανθελληνικό κράτος, ούτε εν ζωή ούτε μετά θάνατον.

Ο Κωνσταντίνος Κουρτίδης θάφτηκε στην Κορνοφωλιά Έβρου αφήνοντας πίσω του ένα μεγάλο έργο στην ιατρική, στην ιστορία και λαογραφία της Θράκης που τόσο αγάπησε.

Αίας ο Τελαμώνιος

Τ. Ο. Καβάλας